Σύμφωνα με τον Winnicott, το παιχνίδι αποτελεί τον φυσικό τρόπο του παιδιού να εξερευνά τον κόσμο και να εξελίσσεται με ωριμότητα, προσαρμοστικότητα και ευελιξία στις κοινωνικές λειτουργίες. Αποτελεί µια αυθόρμητη, εσωτερική ανάγκη του παιδιού, που το βοηθά στην ψυχοσωματική και πνευματική του ανάπτυξη και γενικότερα στην συγκρότηση του εαυτού του και την αυτοεκτίμηση του. Πολύχρονες έρευνες έχουν αποδείξει πως το παιχνίδι προωθεί επιπλέον την κοινωνική συνοχή, το ομαδικό πνεύμα και την συνεργατικότητα, βοηθώντας στην δημιουργία κοινωνικών δεξιοτήτων. Ως εκ τούτου, θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα ότι αποτελεί παράγοντας πρόληψης αντικοινωνικής συμπεριφοράς και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Το παιδί έχει την δυνατότητα να δράσει ελεύθερα, να πειραματιστεί σε ένα κόσμο φανταστικό, να εκφράσει τα συναισθήματα του, να μάθει τον εαυτό του και τους ανθρώπους γύρω του, να εξερευνήσει το περιβάλλον του. Μέσα από το ομαδικό παιχνίδι, καλλιεργεί αξίες όπως την αποδοχή, την υπομονή, την δικαιοσύνη, και τον σεβασμό προς κάθε μέλος της ομάδα. Μαθαίνει την συνεργασία μέσα σε οριοθετημένο περιβάλλον, το μοίρασμα, την πειθαρχία σε κανόνες, την αυτοεκτίμηση. Επιπλέον, μέσω του ομαδικού παιχνιδιού, μαθαίνει να συνυπάρχει, επιλύοντας διαφορές, διαφωνίες που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.
Σημαντικότατη είναι επίσης και η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Μέσω της δημιουργικής έκφρασης, βελτιώνει την εικόνα για τον εαυτό του, ξεπερνά τις αναστολές του, αυξάνει την αυτοπεποίθησή του και αναπτύσσει σεβασμό για την προσωπικότητα και την διαφορετικότητα των άλλων. Επιπλέον, το παιχνίδι λειτουργεί λυτρωτικά σε καταστάσεις έντασης της καθημερινότητάς του, αποφορτίζοντας στρες, αγωνία, θυμό.
Μάλιστα, η απουσία του παιχνιδιού από τη ζωή του παιδιού, θα μπορούσε να συνδεθεί με φτωχές κινητικές δεξιότητες, χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, μειωμένη ικανότητα διαχείρισης στρεσογόνων καταστάσεων, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, οι οποίες είναι πιθανό να οδηγήσουν σε δυσκολίες στη διαχείριση κοινωνικών καταστάσεων, επίλυση συγκρούσεων, θέματα διαφωνιών, διαφορετικότητας κλπ.
Η παιγνιοθεραπεία εξοικειώνει τα παιδιά με την ελεύθερη έκφραση της γνώμης τους, των θέλω τους, τυχόν αντιρρήσεις τους, δίνοντας τους την δυνατότητα για πρωτοβουλία και εμπιστοσύνη στον εαυτόν του σε ασφαλές και σταθερό περιβάλλον. Αυτή η βιωματική προσέγγιση κινητοποιεί το παιδί σε δράση με διαδραστικούς τρόπους έκφρασης και εξερεύνησης μέσα από πλούσια ερεθίσματα, ενθαρρύνοντας την προοδευτική ανακάλυψη του κόσμου γύρω του.