Η Παιγνιοθεραπεία είναι ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, η οποία απευθύνεται στο παιδί, βασισμένη στην έμφυτη ανάγκη του για παιγνίδι, ως φυσικό μέσο έκφρασης, ανάπτυξης και επικοινωνίας, διερευνώντας και εξελίσσοντας τα προσωπικά του δυναμικά. Η Παιγνιοθεραπευτική προσέγγιση αποσκοπεί στην νοητική, συναισθηματική, κοινωνική εξέλιξη του παιδιού, αξιοποιώντας τα τρία στάδια ανάπτυξης παιχνιδιού στη ζωή του. Αυτά βασίζονται στο αισθητηριακό παιγνίδι, το προβολικό και το παιγνίδι ρόλων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά από συστηματικές έρευνες και πολύχρονες μελέτες . Σε όποιο από αυτά τα στάδια ανάπτυξης εντοπίζεται διαταραχή, ο θεραπευτής διασφαλίζει τις συνθήκες, ώστε το παιδί να απελευθερώσει συναισθηματικά αδιέξοδα, εντάσεις, ενοχές, φόβους διευκολύνοντας την εξερεύνηση κρυμμένων συναισθημάτων και αναπτύσσοντας ψυχική ενδυνάμωση και ισορροπία.
Γιατί Παιγνιοθεραπεία ;
Δεδομένης της δυσκολίας του παιδιού να εκφραστεί λεκτικά, η θεραπευτική σχέση λειτουργεί ως πλαίσιο ασφάλειας κι εμπιστοσύνης, ώστε το παιδί να μπορεί, στο δικό του ρυθμό, να επεξεργαστεί συμβολικά δυσκολίες και συναισθηματικά μπλοκαρίσματα. Επιπλέον, μέσω του παιχνιδιού μπορεί, παίρνοντας απόσταση, να διαχειρίζεται ανάγκες, φόβους, ενοχές ή τραυματικά βιώματα που παρεμβάλλονται στη φυσιολογική του ανάπτυξη ή δημιουργούν προβλήματα στην ζωή του. Στηρίζεται στην θεραπευτική δύναμη της έκφρασης και της δημιουργικής φαντασίας, χρησιμοποιώντας ζωγραφική, παραμύθια, ιστορίες, πυλό, άμμο, δακτυλόκουκλες, ώστε να εξερευνηθεί συμβολικά:
- O θυμός
- H λύπη
- H αγανάκτηση
- H συστολή
- H επιθετικότητα
- H παραίτηση
- O εκφοβισμός
- H απόρριψη
Μέσα στους θεραπευτικούς στόχους είναι να διευκολυνθεί το παιδί να ξεπεράσει συναισθηματικά τραύματα, αλλαγές, προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματικές δυσκολίες και να πειραματιστεί με εναλλακτικούς τρόπους που φέρνουν ισορροπία στην καθημερινότητα του. Τέλος βοηθάει το παιδί να ανακτήσει καλή σχέση με τον εαυτό του και τις επιθυμίες του σε επίπεδο αυτοεκτίμησης, αυτοσεβασμού και αυτοπεποίθησης.
Πως λειτουργεί θεραπευτικά ;
Βασισμένη πάντα στις ανάγκες του κάθε παιδιού, η παιγνιοθεραπεία μπορεί να είναι μια βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη διαδικασία, ομαδική ή ατομική. Μια τυπική πορεία θεραπείας παιχνιδιού αρχίζει με μια συνάντηση με τους γονείς του παιδιού για να συζητήσουν τα θέματα του, καθώς και το αίτημα της θεραπείας. Ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να εντοπίσει τον λόγο του θυμού και του εκνευρισμού του.
Όμως, παίρνοντας απόσταση και προβάλλοντας σε αντικείμενα ή ρόλους αυτό που νιώθει απελευθερώνει εγκλωβισμένα συναισθήματα θυμού, φόβου έντασης. Επιπλέον, έρχεται σε επαφή με αυθεντικά δυναμικά του εαυτού του, από τα οποία έχει αποκοπεί και μέσα από την θεραπευτική σχέση αναλαμβάνει την ευθύνη των επιλογών του. Έτσι καλλιεργείται μια υγιής αντίληψη και εκτίμηση για τον εαυτόν του, βρίσκοντας τρόπους να εκφραστεί και να αντιμετωπίσει συγκρούσεις.
Σε ποιούς απευθύνεται ;
Οι γονείς μπορεί να ανησυχούν για ένα πρόβλημα συμπεριφοράς, όπως συστολή, υπερκινητικότητα, επιθετική συμπεριφορά, κατάθλιψη, ψυχοσωματικά συμπτώματα, προβλήματα προσαρμογής, δυσκολία συναισθηματικής έκφρασης ή θέλουν να στηρίξουν το παιδί σε αιφνίδιες ή μακροπρόθεσμες αλλαγές στην οικογενειακή κατάσταση.